متانول چیست؟ متانول به عنوان یک الکل شناخته می شود که در گروه الکل های تک کربنه قرار دارد. این ترکیب، حالتی مایع و شفاف دارد و بی رنگ است. بسیاری آن را الکل چوب می نامند. چنین نامی در گذشته به دلیل روشی بود که برای تولید در نظر گرفته می شد؛ یعنی زمانی که چوب را تحت فرایندهای حرارتی تجزیه می کردند و مایع حاصل، متانول محسوب می شد. ساختار مولکولی متانول از یک اتم کربن، چهار اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن شکل می گیرد. این ماده سوختنی است و هنگام سوختن، شعله ای کم رنگ و کمی متمایل به بی رنگ ایجاد می کند.
📞 استعلام قیمت و خرید متانول: ۰۹۱۳۴۶۳۲۳۸۱
[ جهت خرید تینر فوری با ۱۰ درصد تخفیف همین حالا از سایت شرکت فاتح فام سپاهان اقدام کنید. ]
متانول در صنعت و حوزه های مختلف، کاربردهای گسترده ای دارد. به عنوان مثال در کارگاه های شیمیایی برای تولید رزین ها، رنگ های صنعتی و ضدیخ از آن استفاده می شود. این ماده حتی با مقداری اندک ممکن است موجب نابینایی یا مرگ شود؛ از این رو باید در کار با آن احتیاط کرد و اصول ایمنی را به دقت رعایت نمود.
خرید متانول از فاتح فام سپاهان
صنایع شیمیایی فاتح فام سپاهان بیش از ۲۰ سال در زمینه تولید و عرضه مواد شیمیایی فعالیت دارد و یکی از محصولات تولیدی این برند متانول است؛ کارگاه های صنعتی، کارخانجات رنگ سازی یا سایر بخش های شیمیایی که به متانول نیاز دارند، می توانند سفارش خود را با ضمانت بالاترین کیفیت از طریق تماس با دفتر فاتح فام ثبت کنند (شماره ها در پایین همین بخش قرار دارند). یکی از مزیت هایی که فاتح فام ایجاد کرده این است که امکان سفارش متانول در حجم های گوناگون را برای صنعتگران و مصرف کنندگان فراهم کرده است.
کسانی که قصد خرید متانول از سایت فاتح فام سپاهان را دارند، می توانند با کمک مشاوره فنی و تخصصی، مقدار و خلوص مورد نیاز خود را تعیین نمایند. فراموش نکنید از آنجایی که متانول کاربردهای فراوانی در تهیه ضد یخ، سوخت ثانویه و تولید برخی ترکیب ها دارد، انتخاب درست درجه خلوص و حجم دلخواه بسیار مهم است.
📞 استعلام قیمت و خرید متانول: ۰۹۱۳۴۶۳۲۳۸۱
بسته بندی متانول (به صورت خرده و فله ای)
متانول را در بشکه های فلزی یا گالن های مقاوم بسته بندی می کنند. اندازه های خرده فروشی معمولا برای آزمایشگاه های کوچک یا مصارف اندک ساخته می شوند و اندازه های فله ای برای صنایع بزرگ و واحدهای تولیدی، آماده می شوند.
به طور کلی بسته بندی با ظرفیت ۲۲۰ لیتری بشکه ای شکل، رایج ترین حالت در بازار متانول است؛ البته در بسته بندی های حجیم تر نیز ممکن است از تانکرهای مخصوص استفاده شود.
کسانی که به مقدار کمتری نیاز دارند، می توانند متانول را در بسته بندی های کوچک تر تحویل بگیرند. در تمام بسته بندی های متانول برچسبی درج شده است که محتویات، درجه خلوص و هشدارهای ایمنی را نشان دهد.
ساختار متانول چیست؟
متانول (CH3OH) از یک گروه متیل (CH3) و یک گروه هیدروکسیل (OH) به وجود می آید. این ساختار ساده، سبب شده متانول کمترین تعداد کربن را در میان الکل های رایج داشته باشد. پیوند میان اتم کربن با اکسیژن، از دلایل قطبی بودن متانول بوده و به همین خاطر، این ماده در آب حل می شود و همچنین قدرت حلالیت چشمگیری دارد.
چیدمان اتم ها در متانول به صورت زیر است:
- یک اتم کربن در مرکز (C)
- سه اتم هیدروژن (H) متصل به کربن
- یک گروه هیدروکسیل (OH) که به کربن پیوند دارد
ساختار متانول باعث می شود که بتواند در آب و حتی سایر الکل ها حل شود. ویژگی قطبی آن باعث می شود در طرح های تولید مواد شیمیایی، بسیار کاربرد داشته باشد.
فاوت الکل متانول و اتانول در چیست؟
این دو الکل رایج، با وجود شباهت های ظاهری و نام، تفاوت های اساسی در ساختار، خواص و… دارند که در جدول زیر به آنها پرداخته شده است.
ویژگی | متانول (CH3OH) | اتانول (C2H5OH) |
تعداد کربن | ۱ | ۲ |
خاصیت سمی | بسیار سمی، عامل نابینایی و مرگ | در دوزهای کم قابل تحملتر |
دمای جوش | حدود ۶۴.۷ درجه سانتیگراد | حدود ۷۸.۳ درجه سانتیگراد |
رنگ شعله هنگام سوختن | معمولاً کمرنگ و برخی اوقات نامشهود | اغلب آبی بسیار کمرنگ یا زرد کمرنگ |
منابع تولید | واکنش گاز طبیعی با بخار، فرآیندهای سنتزی | تخمیر قندها، هیدراتاسیون اتیلن و منابع زیستی |
موارد مصرف | حلال صنعتی، تولید رزین، ضد یخ، سوخت و… | نوشیدنیهای الکلی، ضدعفونیکننده، عطرسازی و… |
سمیت برای انسان | بسیار خطرناک حتی در مقادیر کم | در صورت مصرف بالا، آسیبرسان ولی ایمنی کمتر از متانول |
با توجه به این جدول، متانول به شدت سمی است. اگر سهوا یا عمدا خورده شود، عوارضی مثل نابینایی، مسمومیت شدید و مرگ را ایجاد می کند. در عوض، اتانول کاربردهای خوراکی دارد ولی همچنان مصرف بیش از حد آن نیز نتایج منفی در پی خواهد داشت.
معایب و مزایا متانول چیست؟
متانول مانند دیگر ترکیب های شیمیایی، جنبه های مثبت و منفی خود را دارد. که عبارتند از:
مزایا متانول
- نقطه جوش پایین و امکان تبخیر سریع در فرایندهای شیمیایی
- حل شوندگی خوب در آب و بسیاری از حلال های آلی
- کاربرد گسترده در فرایندهای صنعتی به عنوان ماده اولیه برای تولید رزین ها، رنگ ها و ترکیبات شیمیایی دیگر
- قابلیت اشتعال برای سوخت در موتورهای درون سوز
- استفاده در ضدیخ برای سامانه های سرمایشی
معایب متانول
- سمی بودن برای انسان و موجودات زنده (خوردن یا استنشاق)
- ایجاد خطرات جدی مانند آسیب به عصب بینایی و احتمال نابینایی
- اشتعال پذیری قابل ملاحظه و نیاز به رعایت دستورالعمل های ایمنی
- امکان خوردگی در برخی قطعات فلزی در موتورهای اتومبیل
- دشواری در تشخیص متانول از اتانول به دلیل شباهت ظاهری آن ها
نقطه جوش متانول
نقطه جوش متانول در حدود ۶۴.۷ درجه سانتی گراد است. این رقم نشان می دهد که به محض رسیدن دمای متانول به این محدوده، تبدیل به بخار می شود. در مقایسه با بسیاری از مایعات، دمای تبخیر نسبتا پایینی دارد که همین حالت، باعث شده در تکنیک های تقطیر، جداسازی از آب و همچنین فرایندهای شیمیایی، بتوان از تفاوت نقطه جوش استفاده کرد.
نقطه جوش نسبتا پایین در کنار قطبیت و وزن مولکولی کم، باعث شده متانول فراریت قابل توجهی داشته باشد. به همین خاطر، نگهداری آن در محیط هایی که دمای بالایی دارند یا تهویه مناسبی وجود ندارد، خطرآفرین است.
کاربرد متانول چیست؟
متانول در صنایع گوناگون برای ساختن یا اصلاح برخی محصولات به کار می رود. در ادامه، کاربردهای شاخص آن معرفی می شود.
کاربرد متانول در تهیه ضد یخ
متانول با ترکیب شدن در مایعاتی که برای پاک کردن شیشه خودرو و ممانعت از یخ زدن به کار می روند، کارایی زیادی دارد. این الکل نقطه انجماد آب را پایین می آورد و مانع یخ زدن سریع می شود. البته در برخی نواحی، قوانین زیست محیطی محدوده حضور متانول در بعضی ترکیب های ضدیخ را محدود کرده اند، زیرا در صورت عدم کنترل، می تواند باعث آلودگی شود.
کاربرد متانول به عنوان حلال شیمیایی در صنعت
این الکل حلالی موفق در تولید رزین ها، رنگ های شیمیایی، مشتقات فرمالدهید و بسیاری ترکیب های دیگر محسوب می شود. به عنوان حلال در فرایندهایی مانند تولید مواد دارویی، عطرها و جوهرها هم استفاده می شود.علت اصلی این فرایند، سازگاری متانول با طیف وسیعی از ترکیبات آلی و آب دوست است.
استفاده از متانول به عنوان سوخت
متانول یکی از سوخت های پاک به حساب می آید و عدد اکتان بسیار مناسبی دارد. برخی موتورها، مخصوصا در مسابقات اتومبیلرانی یا موتورهای خاص، از این ماده استفاده می کنند. همچنین متانول را می توان وارد چرخه های ترکیبی کرد تا مشتقات سوختی مانند MTBE (متیل ترت – بوتیل اتر) ایجاد شود و در بنزین ترکیب گردد.این امر کمک می کند مقدار گازهای آلاینده کاهش پیدا کند و راندمان سوخت بالا برود.
استفاده از متانول در تصفیه خانه های فاضلاب
در بخشی از تصفیه خانه های فاضلاب، میزانی متانول به جریان فاضلاب تزریق می شود. این ترکیب کربن مورد نیاز گروهی از باکتری ها را تامین می کند و در کاهش نیترات و تبدیل آن به نیتروژن، اثر مثبت دارد. این ویژگی در بعضی واحدهای تصفیه آب شهری یا صنعتی به کار گرفته می شود.
ویژگی های شیمیایی و فیزیکی متانول چیست؟
متانول در دمای محیط، مایعی فرار و بی رنگ است که بویی تند دارد. فرمول مولکولی آن CH3OH بوده و چگالی اش در دمای حدود ۲۰ درجه سانتی گراد تقریبا ۰.۷۹ گرم بر سانتی متر مکعب است. به دلیل وجود گروه هیدروکسیل (-OH)، در آب انحلال پذیری بالایی دارد و به خوبی با بسیاری از حلال های آلی هم آمیخته می شود.
در سطح شیمیایی، می توان متانول را اکسید و به فرمالدهید یا اسید فرمیک تبدیل کرد. ابزار تولید متانول در صنعت، عمدتا با روش برخورد دادن گاز سنتز (مخلوط مونوکسید کربن و هیدروژن) در حضور کاتالیزگر مس یا روی صورت می گیرد. از منظر خطرات، باید تاکید کرد که متانول اشتعال پذیر است. نقطه اشتعال آن پایین گزارش شده و در صورت مهیا بودن شرایط احتراق، به آسانی می سوزد.
علائم و نشانه های مسمومیت با متانول
اگر کسی به اشتباه متانول را مصرف کند یا بخار آن را به میزان زیاد تنفس نماید، احتمال مسمومیت جدی وجود دارد. در مراحل نخست ممکن است فرد دچار سردرد، تهوع، سرگیجه و خواب آلودگی شود. سپس با پیشرفت مسمومیت، مشکلات بینایی به وجود می آید؛ مانند تار شدن دید، دید نقاط نورانی یا حتی کوری.
در صورت عدم مداخله درمانی، ممکن است مسمومیت شدید به کما یا مرگ منجر شود. برخی اوقات مسمومیت متانول تا چند ساعت بعد از جذب ماده بروز جدی ندارد. به همین خاطر کسانی که با این ماده سروکار دارند یا احتمال نوشیدن اشتباهی آن وجود دارد، لازم است مراقبت دائمی داشته باشند. اگر نشانه های مشکوک دیده شد، مراجعه به بخش اورژانس و آغاز فرایند پاکسازی و درمان ضرورت پیدا می کند.
در ارتباط با علت این آسیب دیدگی باید اشاره شود که کبد انسان، متانول را به فرمالدهید و اسید فرمیک تبدیل می کند و این دو ماده بسیار سمی تر از متانول هستند. در نتیجه، تخریب عصب بینایی یا حتی اثر بر مغز و بقیه اندام ها اتفاق می افتد.
نکات ایمنی هنگام استفاده از متانول
- پرهیز از تماس پوستی: بهتر است حتما دستکش مقاوم و لباس پوشیده هنگام کار کردن با متانول استفاده شود. پوست نباید در معرض مستقیم این مایع قرار بگیرد، چون امکان جذب پوستی وجود دارد.
- محل تهویه شده: بهتر است فرایندهایی که بخار متانول آزاد می کنند در محلی انجام شوند که تهویه خوب دارد. مسمومیت تنفسی ممکن است رخ دهد و استشمام بخارها آثار منفی بر دستگاه تنفس می گذارد.
- عدم خوراکی بودن: متانول را نباید با اتانول اشتباه گرفت. مصرف خوراکی منجر به مسمومیت و در موارد بالاتر به نابینایی یا مرگ می انجامد.
- دوری از شعله: متانول به آسانی می سوزد و گاهی شعله هم به سختی قابل مشاهده است. بنابراین در اطراف منابع حرارتی و الکتریکی باید محتاط بود و سعی کرد وسایل اطفای حریق در دسترس قرار گیرد.
- ظروف مناسب: پیشنهاد می شود از مخزن های فلزی و پلیمری مهر و موم شده استفاده شود تا بخارات متانول انتشار پیدا نکند. حتما از برچسب گذاری صحیح هم استفاده شود تا در آینده اشتباه تشخیص داده نشود.
- شستشوی فوری: اگر متانول روی پوست ریخته شد یا قطره ای به چشم پاشید، باید آن ناحیه را با مقدار زیاد آب شست. اگر بو و گاز ناشی از آن سبب تنگی نفس یا سوزش چشم گردید، فرد باید از آن محیط دور شود و در صورت رفع نشدن علائم، از متخصص درمانی کمک بگیرد.
شرایط نگهداری متانول
متانول به دلیل فراریت و اشتعال پذیری نیاز دارد در محل خشک و خنک قرار گیرد.قابل ذکر است که نزدیکی به منابع گرما یا الکتریسیته، احتمال آتش سوزی را بالا می برد. بهترین کار این است که دمای انبار زیاد نباشد و نور خورشید هم به شکل مستقیم تابش نداشته باشد.
ظرف هایی که متانول در آنها نگهداری می شود، باید کاملا بسته بمانند؛ چراکه نشتی یا تبخیر بخارات سبب به خطر افتادن انسان ها و افزایش احتمال اشتعال می شود. به همین خاطر استفاده از برچسب هشدار روی بسته حاوی متانول، الزامی است.
نگهداری طولانی مدت در فضای بسته و معلق ماندن بخارات نیز می تواند محیط را خطرناک کند.در ضمن به هیچ وجه نباید متانول را در کنار اکسنده های قوی – مانند پرمنگنات پتاسیم یا اسید نیتریک غلیظ – قرار داد. ترکیب بخارات این ماده در حضور شعله باز یا جرقه، می تواند باعث واکنش انفجاری شود. از همین رو، تفکیک انبار این ماده از مواد خطرناک توصیه می گردد.
📞 استعلام قیمت و خرید متانول: ۰۹۱۳۴۶۳۲۳۸۱
سخن پایانی متانول چیست؟
متانول یک الکل تک کربنی است که به دلیل داشتن ساختار قطبی، در آب به خوبی حل میشود. این ترکیب در صنایع گوناگون مانند تولید رزین، رنگ، ضدیخ و سوخت کاربرد دارد و در تصفیه فاضلاب نیز برای تامین منبع کربن باکتری ها استفاده می شود.
وجود نقطه جوش پایین و تبخیر سریع باعث می شود که این ماده در فرایندهای شیمیایی بسیار مفید باشد. با این حال، سمی بودن متانول اهمیت رعایت ایمنی را دوچندان میکند. تماس پوستی، استنشاق بخارات و نوشیدن آن می تواند آسیب هایی مانند نابینایی یا مرگ در پی داشته باشد. نگهداری در ظروف مناسب و محیط خنک همواره توصیه می شود.
سوالات متداول متانول چیست؟
کاربرد اصلی متانول چیست؟
متانول در شاخه های گوناگون شیمی و صنعت به عنوان حلال، ماده اولیه در ساخت رزین، تولید ضدیخ برای کارهای خودروسازی و همچنین بخشی از سوخت های نوین مصرف می شود. بسیاری از مشتقات متانول مانند فرمالدهید در ساخت مواردی همچون چسب های صنعتی و رزین های مختلف استفاده دارند.
آیا متانول در آب حل می شود؟
بله، متانول به دلیل ساختار مولکولی و حضور گروه هیدروکسیل، قابلیت حل شدگی بالایی با آب دارد. این ترکیب قطبی است و به راحتی در آب پخش می شود. همین ویژگی باعث می گردد در فرایندهای شیمیایی، متانول به عنوان یک حلال پرکاربرد، جایگاه مناسبی پیدا کند.
آیا متانول برای انسان خطرناک است؟
متانول ماده ای سمی به حساب می آید و حتی مقدار کمی از آن در صورت نوشیده شدن می تواند نابینایی و آسیب های مغزی رقم بزند. متانول پس از ورود به بدن، به ترکیبات سمی تر نظیر اسید فرمیک تبدیل می شود که برای چشم، کبد و سیستم عصبی زیان های جبران ناپذیری به بار می آورد. در صورت بروز هرگونه علائم مسمومیت، باید مراحل درمانی فورا انجام گیرد.